Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες ενός επιτυχημένου και αποτελεσματικού σχεδίου κοινωνικής ενσωμάτωσης των κρατουμένων και ποια τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν όσοι εργάζονται στο σωφρονιστικό σύστημα σήμερα προς την κατεύθυνση αυτή; Πώς μπορούν να επιτευχθούν ουσιαστικές παρεμβάσεις εκπαίδευσης και προσωπικής ανάπτυξης των κρατουμένων κατά τη διάρκεια της κράτησής τους; Και τέλος, πώς μπορούν να επηρεαστούν οι τοπικές κοινωνίες ώστε να επενδύσουν σε δράσεις αποτελεσματικής ενσωμάτωσης των φυλακισμένων, που θα έχουν θετικό αντίκτυπο στο κοινωνικό σύνολο;

Αυτά ήταν μερικά από τα κεντρικά θέμα της ατζέντας του kick off meeting του προγράμματος «EDUCATE: Educators for inclusive and effective reintegration of inmates», που πραγματοποιήθηκε από τις 24 έως τις 28 Ιανουαρίου 2017 στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας. Στο 2ετές αυτό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελεί μια Στρατηγική Συνεργασία της Βασικής Δράσης του Προγράμματος Erasmus +, συμμετέχουν ως εταίροι 5 κοινωνικοί φορείς: L’ Ovile NGO από την Ιταλία, Noesso NGO από την Ισπανία, Sapana NGO από την Πορτογαλία, Bistrita Penitentiary από τη Ρουμανία και η Α.Μ.Κ.Ε You in Europe από την Ελλάδα.

Στο kick off meeting, ο οικοδεσπότης Οργανισμός Sapana παρουσίασε τη δράση του στον τομέα της εκπαίδευσης, ενδυνάμωσης και κοινωνικής ενσωμάτωσης των φυλακισμένων, καθώς και τα εμπόδια που υπάρχουν σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Ακούσαμε την ιστορία επανένταξης του 25χρονου Elson δια στόματος του ίδιου, και πως, ως ωφελούμενος από το πρόγραμμα του Sapana, έμαθε να φτιάχνει το βιογραφικό του, πίστεψε στις ικανότητές του, ενδυναμώθηκε και άλλαξε τρόπο σκέψης και ζωής, βρήκε δουλειά και έγινε καλύτερος άνθρωπος.

Ο Elson είναι ένα από τα αμέτρητα παραδείγματα κρατουμένων που αναγνώρισαν τις δυνατότητές τους και ήρθαν σε επαφή με τον καλύτερό τους εαυτό. Οι επαγγελματίες ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί αλλά και οι ευαισθητοποιημένοι εθελοντές που προσκάλεσαν οι υπεύθυνοι του Sapana για να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της δουλειά τους με τους κρατούμενους, μας μίλησαν γεμάτοι ελπίδα και την ικανοποίηση.

Η ψυχολόγος Joanna Curdeiro και η ομάδα της, υλοποιούν το πρόγραμμα Prison Smart,  όπου προσφέρουν εθελοντικά τα απογεύματά τους κάνοντας workshop εμψύχωσης μέσα στις φυλακές. Yoga, διαλογισμός, τεχνικές διαχείρισης άγχους και θεατρικό παιχνίδι είναι κάποιες από τις τεχνικές που ενδυναμώνουν την ψυχολογία των κρατουμένων και τους βοηθούν να βρίσκουν ηρεμία και νόημα στην καθημερινότητά τους. «Ο χρόνος, που πολλοί από εμάς παραπονιόμαστε ότι δε μας φτάνει, για τους κρατούμενους είναι άπλετος», μας λένε. «Και η δημιουργική και παραγωγική διαχείρισή του είναι σημαντική για να υπάρχει ένα ήρεμο κλίμα μέσα στις φυλακές.»

Η Ιζαμπέλα, μέλος του Ερυθρού Σταυρού, παραδίδει μαθήματα Αγγλικών σε κρατούμενους. «Είναι δυνατές οι σχέσεις που έχω αναπτύξει με πολλούς από αυτούς. Αν τους αντιμετωπίσεις σαν άνθρωπος προς άνθρωπο, μεταμορφώνονται.» μας λέει.

Η Mafalda διδάσκει τεχνικές χαλάρωσης και διαλογισμού. Μοιράζεται μαζί μας τις χειρόγραφες μαρτυρίες των κρατουμένων, μετά από τις συναντήσεις τους. Περιγράφουν την εμπειρία τους από τον διαλογισμό με λίγα λόγια και με μια ζωγραφιά. Όλοι μιλούν για το πόσο τους έχει βοηθήσει το πρόγραμμα στο να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης τους και να βρούνε λίγη πολυπόθητη εσωτερική γαλήνη.

Την τελευταία μέρα του προγράμματος, οι συμμετέχοντες επισκεφθήκαμε τις φυλακές Caixas όπου περιηγηθήκαμε στις εγκαταστάσεις, συζητήσαμε για τις υπάρχουσες συνθήκες κράτησης σε κάθε χώρα, μιλήσαμε με το προσωπικό για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και ανταλλάξαμε καλές πρακτικές πάνω στο θέμα της αποτελεσματικής κοινωνικής ενσωμάτωσης των κρατουμένων.

Η επόμενη φάση του προγράμματος περιλαμβάνει ένα επιμορφωτικό σεμινάριο για επαγγελματίες που εργάζονται στον τομέα της ενσωμάτωσης των φυλακισμένων, που θα πραγματοποιηθεί 26 Μαρτίου με 1 Απριλίου του 2017 στην περιοχή Regio Emilia της Ιταλίας, υπό τη φιλοξενία του Ιταλού εταίρου.

Shakespeare in Jail: ένα video για τη μεταμορφωτική εμπειρία των κρατουμένων μέσα από τη γνωριμία τους με τον Σαίξπηρ και την τέχνη του θεάτρου

https://www.youtube.com/watch?v=qzv6MugP1IE

Μια σύντομη παρουσίαση για το εθελοντικό πρόγραμμα της Joanna Curdeiro και της ομάδας της, που πραγματοποιούν workshop yoga και διαλογισμού μέσα στις φυλακές

https://www.youtube.com/watch?v=5e6QWXNUlXE